تریکوتیلومانیا یا کندن پاتولوژیک مو، یک اختلال روانی شایع است. افراد مبتلا به این اختلال، تمایل شدیدی به کندن موهای خود دارند. بسیاری از افراد دارای اختلال کندن مو، نمی دانند که بیماری آنها، قابل تشخیص و درمان می باشد. آنها تصور می کنند کشیدن موها تنها یک عادت بد محسوب می شود. برخی دیگر احتمال دارد علائم جسمی و روانی شدیدی را تجربه کنند.

عارضه تریکوتیلومانیا یا اختلال کندن مو

افرادی که به تریکوتیلومانیا مبتلا هستند؛ میل زیادی دارند تا موهای خود را بکشند. اکثر آنها موهای سرشان را می کشند. با این حال، برخی از افراد تمایل به کشیدن موهای ریش، مژه یا ابروهای خود دارند و گاهی موهایی کشیده شده را می خورند که منجر به ایجاد بیماری تریکوفاژی می شود.

تریکوفاژی مشکلات زیادی را در دستگاه گوارش ایجاد خواهد کرد. به طور معمول، افراد در سنین نوجوانی به این بیماری دچار می شوند. برخی نیز، در طول بزرگسالی به طور مداوم با کشیدن موهای خود دست و پنجه نرم می کنند.

به نظر می رسد این بیماری، به طور یکسان میان مردان و زنان ایجاد می شود. با این حال، زنان بالغ بیشتر از مردان، مبتلا می شوند. اما تشخیص اختلال کندن مو همیشه ساده نیست؛ زیرا ممکن است افراد کشیدن موهای خود را انکار کنند یا آن را پنهان نمایند. پزشکان به طور معمول، فرد را برای تشخیص این عارضه به روانپزشک ارجاع می دهد.

علایم کندن مو

فرد مبتلا به تریکوتیلومانیا می تواند علائم رفتاری و فیزیکی زیر را تجربه کند:

• بدون آگاهی، به صورت مکرر موهای خود را می کشند.
• پس از کندن مو احساس آرامش دارند.
• علیرغم تلاش های پیوسته، برای توقف کشیدن مو ناتوان هستند.
• کشیدن موها همراه با احساس اضطراب و استرس را دارند.
• انجام فعالیت های تکراری مانند چرخاندن موها را همراه با کشیدن موها انجام می دهند.
• در محل آسیب دیده، احساس سوزن سوزن شدن پوست دارند.
• ریزش یا ایجاد طاسس به دلیل کشیدن مو ایجاد می شود.

دلایل کندن مو

محققان تا به امروز، دلایل اصلی و قطعی ایجاد چنین بیماری را شناسایی نکرده اند. برخی از افراد کشیدن مو را دلیلی برای کاهش استرس می دانند. افراد دیگر نیز آن را به عنوان راهی برای مقابله با احساسات نامطلوب می دانند.

عوامل خاصی می تواند خطر ابتلا به اختلال کندن مو را در افراد افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

سابقه ژنتیکی: فردی که در یکی از بستگان درجه یک، شخص مبتلا به تریکوتیلومانیا دارد، احتمال بیشتری وجود خواهد داشت تا خود به این بیماری مبتلا شود.

ترومای دوران کودکی: فردی با تجربه ترومای دوران کودکی، احتمال بیشتری دارد به تریکوتیلومانیا مبتلا شود.  همچنین، ممکن خواهد بود برخی تغییرات بر توانایی فرد جهت کنترل رفتارهایی مانند کشیدن مو تأثیر بگذارد.

درمان اختلال کندن مو

یادگیری تکنیک های آرام سازی می تواند برای فرد مبتلا به تریکوتیلومانیا مفید باشد. بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه، به دنبال درمان بیماری خود نیستند. از سویی دیگر، برخی از پزشکان، بسیاری از موارد تریکوتیلومانیا را تشخیص نمی دهند، زیرا اطلاعات بسیار کمی در مورد درمان های موثر موجود است.

با این حال، تحقیقات محدود نشان می دهد که درمان های رفتاری خاص و داروها، می تواند برای افراد مبتلا به این بیماری مفید باشد.

رفتار درمانی برای تریکوتیلومانیا

محققان تشخیص داده اند درمان معکوس عادت ها (HRT) که نوعی درمان رفتاری محسوب می شود، می تواند در درمان تریکوتیلومانیا موثر باشد. HRT شامل پنج مرحله می شود:

آموزش آگاهی: فرد عوامل روانی و محیطی موثر در دوره کشیدن مو در خود را بررسی می نماید.

آموزش پاسخگویی رقابتی: شخص تمرین می کند تا رفتار کشیدن مو را با یک رفتار متفاوت جایگزین کند.

انگیزه و تبعیت: فرد در فعالیت ها و رفتارهایی شرکت می کند تا اهمیت پایبندی به HRT را به او یادآوری نماید که شامل دریافت تمجید از خانواده و دوستان برای پیشرفت در طول درمان خواهد بود.

آموزش تمدد اعصاب: شخص تکنیک های آرامش بخشی مانند مدیتیشن و تنفس عمیق را تمرین می کند. این تمرینات، می تواند باعث کاهش استرش شده و عادت کشیدن مو را رفع کند.

آموزش تعمیم: بیمار، مهارت های جدید خود را در موقعیت های مختلف تمرین می نماید تا رفتار جدید جایگزین شود.

داروهای موثر در درمان اختلال کندن مو

از جمله داروهایی که در درمان اختلال کندن مو تاثیرگذار است می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

• مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
• کلومیپرامین به عنوان داروی ضد افسردگی سه حلقه ای
• نالترکسون و اولانزاپین، در دسته بندی داروی ضد روان پریشی
• محققان، این داروها را به عنوان تنها روش های درمانی موثر در رفع تریکوتیلومانیا شناسایی کردند.

راه های جلوگیری از تریکوتیلومانیا

برای رفع این اختلال، راه های موثری برای جلوگیری از ایجاد این عارضه وجود دارد. هنگامی که فرد تمایل به کشیدن موهای خود دارد، می تواند از یک توپ استرس یا چیزی شبیه آن استفاده کرده و آن را فشار دهد. همچنین، استفاده از انواع اسباب بازی ها برای سرگرم کردن انگشتان مفید خواهد بود.

می توان از کلاه تنگ برای سر استفاده نمود. ضمن آنکه،  یک حمام آرام بخش برای کاهش استرس یا اضطراب عالی است. با تنفس عمیق، می توان تمرکز را از کشیدن موها، برداشت. استفاده از مواد رنگی روی نوک انگشتان می تواند در رفع اختلال کندن مو موثر باشد. در کنار تمامی این راهکارها، کوتاه کردن مو و ورزش منظم، می تواند در تغییر و درمان تریکوتیلومانیا موثر باشد.

ارتباط تریکوتیلومانیا با احساسات

در اینجا درباره ارتباط تریکوتیلومانیا با احساسات مثبت و منفی آشنا خواهیم شد:

احساسات منفی

برای بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، کشیدن مو راهی برای مقابله با احساسات منفی یا ناراحت کننده مانند استرس، اضطراب، تنش، کسالت، تنهایی، خستگی یا نا امیدی است. در حالی که با درمان این اختلالات روانی، به سادگی می توان از رفتارهایی همچون کشیدن موها و جویدن ناخن ها جلوگیری نمود.

احساسات مثبت

افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا اغلب متوجه می ‌شوند با کندن مو احساس رضایت ‌بخشی بدست می آورند و تا حدی تسکین می یابند. در نتیجه برای حفظ این احساسات مثبت، به کشیدن موهای خود ادامه می دهند.

باید توجه داشت اختلال کندن مو، یک بیماری طولانی مدت (مزمن) می باشد. بدون درمان، علائم می توانند در طول زمان از شدت بیشتری برخوردار شوند. به عنوان مثال، تغییرات هورمونی قاعدگی می تواند علائم را در زنان بدتر کند.

برای برخی افراد، در صورت عدم درمان، علائم برای هفته‌ ها، ماه‌ ها یا یکسال باقی می ماند. اما به ندرت ممکن است که با درمان منظم، این بیماری به مدت چند سال طول بکشد.

جمع بندی

اگر نمی توانید از کندن موهای خود دست بردارید یا از ظاهر خود در نتیجه کشیدن موها احساس خجالت یا شرم دارید، با پزشک خود صحبت کنید. تریکوتیلومانیا فقط یک عادت بد نیست، بلکه یک اختلال سلامت روان محسوب می شود و باید برای درمان آن اقدام نمود.

این را در نظر بگیرید، بعضی از مبتلایان اختلال کندن مو، شرایط دیگری مانند اضطراب، اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)، افسردگی و اختلال وسواس اجباری (OCD) را نیز دارند که تنها راه رفع آنها، پیگیری روش های درمانی خواهد بود.توصیه می شود در صورت ابتلا به این بیماری، حتما با پزشک مشورت کرده و برنامه های درمانی را دنبال کنید تا ضمن بازگشت سلامت روان، زیبایی موهای خود را نیز حفظ نمایید.

منبع: mayoclinic

روانشناسی کیانی