شما به یاد دارید که در کودکی در پاسخ به رفتاری اشتباه از والدین خود کتک خورده باشید؟ آیا در اطرافیان خود مادرانی را دیده اید که در جمع بر سر کودک خود فریاد می زنند؟ تربیت فرزند راه و روش های مختلفی دارد؛ یکی از آن ها تنبیه کودکان است. تنبیه و مجازات نیز به شیوه های مختلفی قابل انجام است که هر مادر و پدری بنابر شرایط از آن ها استفاده می کنند. در این مطلب به بررسی بیشتر تنبیه کودک به ویژه تنبیه بدنی می پردازیم.

تنبیه چیست؟

تنبیه یا مجازات نوعی تحمیل درد و آسیب به فرد در پاسخ به عمل ناشایست اوست. در زمینه های مختلف مجازات وجود دارد. به طور مثال تنبیه کودکان به دلیل نافرمانی یا مجازات قانونی فرد مجرم، مجازات به حساب می آیند. تنبیه به شکل های مختلف از جمله ضربه بدنی، حبس، محرومیت و … می تواند باشد. این کار با هدف بازدارندگی از انجام عمل یا رفتاری نامطلوب و غیرقابل قبول انجام می گیرد. تنبیه را به تعبیری یک فرایند اصلاحی می نامند.تنبیه و مجازات ممکن است به طور رسمی تحت یک سیستم قانونی یا به طور غیر رسمی در سایر انواع محیط های اجتماعی مانند خانواده انجام شود.تنبیه کردن باید به صورت درست و اصولی انجام شود برای راهنمایی درباره چگونگی تنبیه درست می توان از مشاوره آنلاین روانشناسی استفاده کرد.

انواع تنبیه در روانشناسی

اسکینر اولین روانشناسی بود که تنبیه را تعریف کرد. تنبیه و تشویق جز دسته شرطی سازی عامل قرار می گیرند. شرطی سازی عامل به یادگیری با تنبیه یا تشویق اشاره دارد. در روانشناسی، تنبیه عبارت است از کاهش یک رفتار از طریق اعمال یک محرک ناخوشایند (تنبیه مثبت) یا حذف یک محرکه خوشایند (تنبیه منفی). کتک زدن نمونه ای از تنبیه مثبت و محروم کردن کودک از بازی تنبیه منفی است.

این تعریف مستلزم این است که تنبیه با هدف کاهش یک رفتار نامطلوب انجام شود، در صورتی که این عمل رفتاری توهین آموز باشد، تنبیه به حساب نمی آید.

• تنبیه مثبت فرآیندی در جهت تاثیرگذاری بر رفتار کودک با محرکه ای ناخوشایند است. این نوع تنبیه، تکرار یک رفتار ناشایست را کم یا حذف می کند. به طور مثال در تنبیه کودکان زمانی که کودک رفتار زشتی انجام می دهد مادر بر سر او فریاد می زند. معلم به دانش آموزی که وظایف خود را انجام نمی دهد، کار اضافی محول می کند. به طور کلی می توان در تعریف تنبیه مثبت این چنین گفت که یک عمل منفی و دریافت پاسخی منفی منجر به یک نتیجه مثبت می شود.
• تنبیه منفی: یکی از روش های تنبیه حذف یا محرومیت کودک از یک چیز خوشایند است. از دست دادن اسباب بازی محبوب، یکی از روش های تنبیه کودکان است. زمانی که خواهر و برادر بر روی یک وسیله با هم درگیر می شوند، مادر آن وسیله را از هر دو می گیرد و آن ها را از داشتن آن محروم می کند. یک کودک در بازی رفتارهای خشنی نشان می دهد و به کودکان دیگر آسیب می زند، در این شرایط فرد بزرگتر آن کودک را از بازی محروم می کند. در تنبیه مثبت، یک عمل منفی با حذف یک مورد مثبت پاسخ داده می شود.

پیامدهای تنبیه بدنی کودکان

زمانی که مادر و پدر روش های تربیتی مختلف را امتحان می کنند و به نتیجه نمی رسند، دست به تنبیه کودکان بصورت ضربه بدنی می زنند. متاسفانه پدر و مادر به این روش عادت می کنند و در هر موردی برای تنبیه کودک او را کتک می زنند. پیامدهای منفی که تنبیه بدنی بر کودکان دارد عبارت است از:

• تنبیه بدنی باعث بوجود آمدن خشونت در کودک می شود و این ذهنیت در او شکل می گیرد که آسیب زدن به فرد کوچکتر مشکلی ندارد.
• شاید در اثر تنبیه بدنی، جسم کودک آسیب چندانی نبیند؛ اما روح او دچار آسیب های زیادی می شود و موجی از افکار منفی در ذهن او شکل می گیرد.
• اعتماد به نفس کودک کاهش می یابد.
• با کتک زدن فرزندتان، تصوری منفی از خود در ذهن او شکل می دهید. این مسئله باعث ترس کودک از شما می شود و به دنبال آن آثار منفی دیگری به همراه می آورد.
• تنبیه کودکان به شکل ضربه بدنی اثرات منفی بر روان کودک باقی می گذارد که به بروز مشکلات روانشناختی می انجامد.
• تکرار عمل کتک زدن باعث بی اعتبار شدن این رفتار می شود و تاثیر مثبتی در کاهش یا حذف رفتار نامطلوب کودک نخواهد داشت.
• تنبیه بدنی کودک، او را به فردی پرخاشگر تبدیل می کند.
• شاید در مواردی کودک رفتاری ناشایست را چندین مرتبه تکرار کند. اگر این عمل با کتک زدن همراه شود، والدین هر بار برای جلوگیری از تکرار این عمل، او را محکم تر کتک بزنند. بدیهی است که نتیجه چنین رفتاری، تربیت صحیح فرزند نخواهد بود.
• گوشه گیری، کم تحرکی، نا امیدی، افسردگی و … از پیامدهای تنبیه کودکان با زور و ضربه است.
• کتک زدن موجب شکل گیری خاطرات تلخ در یاد کودک می شود. خاطرات تلخ از خاطرات شیرین ماندگارترند.

آیا تربیت بدون تنبیه بدنی کودک امکان‌پذیر است؟

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که آیا بدون تنبیه کودکان به طور بدنی، تربیت کودک ممکن است؟ آیا بدون زور و ضربه می توان کودک را تربیت کرد؟ قطعا راه های مختلفی برای تربیت کودک وجود دارد که با یادگیری آن می توانید تاثیر مثبتی در تربیت صحیح فرزند داشته باشید.

1. مخالفت کردن و عدم تایید رفتار غیرصحیح کودک، او را متوجه اشتباهش می کند. بهتر است علت اشتباه را با صراحت و کاملا منطقی برای کودک توضیح دهید.
2. جلسه اضطراری برای صحبت درباره ی کار اشتباه او تشکیل دهید و با برقراری یک ارتباط موثر به او هشدار دهید که این عمل را تکرار نکند.
3. آیا شما رفتار غلطی دیدید؟ وانمود کنید که خیر، چیزی ندیده اید. رفتار کودک را با چهره ای خنثی و بدون هیچ عکس العملی نادیده بگیرید.
4. تکنیک حذف در بالا توضیح داده شد. با جدا کردن یا محروم کردن کودک از چیزی یا کاری که دوست دارد، او را وادار به تغییر رفتارش می کنید.
5. به او اخطار دهید. لازم نیست در پس هر اشتباهی اقدام به تنبیه کودکان کنید. گاهی با یک اخطار می توان به ادامه یا تکرار یک عمل توسط کودک پایان داد.

اگر هیچکدام از روش‌های تنبیهی درست، موثر نبود چه کنیم؟

یک کمک حرفه ای دریافت کنید. اگر شما روش های مختلف تنبیه کودکان را امتحان کردید و نتیجه نگرفتید، باید  از فردی متخصص کمک بگیرید تا شما را در این مسئله راهنمایی کند. افراد متخصص و متبحر با استفاده از تکنیک های درمانی، به رفع مشکلات تربیتی کودک می پردازند. روانشناسی کیانی با مهارت، تخصص و سابقه درخشان به شما در بهبود روابط با فرزند، روابط خانوادگی و مسائل فردی کمک می کند.

برای رفع مشکلات درونی و درمان آن ها  تنها نیستید.

من، فریبا کیانی، در این مسیر شما را همراهی خواهم کرد.

مشاوره حضوری و آنلاین

09056226845

برای رفع مشکلات درونی و درمان آن ها  تنها نیستید.

من، فریبا کیانی، در این مسیر شما را همراهی خواهم کرد.

مشاوره به صورت حضوری و آنلاین

09056226845

جمع بندی

تنبیه کودکان یکی از چالش برانگیز ترین فرآیند ها در پرورش فرزند است. روش های مختلف تنبیه وجود دارد که با خلاقیت و سیاست خود می توانید از آن ها در جهت اصلاح رفتارهای کودک خود کمک بگیرید. در این مطلب به برخی از بهترین روش های تنبیه کودک اشاره شد. تنبیه بدنی کودک یکی از بدترین انواع مجازات است که استفاده از آن معمولا توصیه نمی شود. گاهی کنترل رفتار کودک به قدری دشوار می شود که هیچ کدام از روش های تنبیه موثر نیستند. در این مواقع باید از افراد متخصص کمک بگیرید. روانشناسی کیانی آماده ارائه مشاوره و راهنمایی به شما عزیزان می باشد.

منبع: britannica

روانشناسی کیانی

سوالات متداول

چگونه کودک را به خاطر رفتار بد تنبیه می کنند؟

از کلمات محترمانه اما لحنی جدی استفاده شود ، قبل از تنبیه از آرام بودن کودک مطمئن شوید، از پیامدهای کارهایی که انجام داده آگاهش کنید.

تنبیه به طور کلی به چه معناست؟

تنبیه به معنی عواقب و پیامدهای یک رفتار بد است که فرد بعد از انجام آن رفتار با آن پیامدها رو در رو می شوند.برای به دست آوردن اطلاعات مناسب برای راه های تنبیه مناسب می توانید از مشاوره آنلاین روانشناسی کمک بگیرید.