انسان در طول زندگی بسته به شرایط دچار اضطراب می شود. اضطراب کنترل شده شبیه به سایر احساسات طبیعی انسان مانند غم، شادی و ناراحتی است. با این وجود، اضطراب شدید، آرامش روحی و روانی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. گاهی اوقات، شدت اضطراب به حدی می رسد که تمام رفتارها، تصمیم گیری ها، ارتباطات و حتی عملکرد فرد مختل می شوند و می تواند موجب ایجاد افسردگی و دیگر بیماری های روانشناختی شود.
به همین دلیل است که درمان اضطراب اهمیت دارد. استراتژی های بسیار زیادی جهت درمان و مقابله با اضطراب شدید وجود دارند. هر فرد با توجه به شدت و شرایط روحی-روانی خود می تواند از مزایای این درمان ها بهره مند شود.
درمان اضطراب آیا امکان پذیر است؟
اختلال نوعی واکنش طبیعی بدن به شرایط خاص و موقعیت های جدید است. به عنوان مثال، انسان هنگام تغییر شغل یا ورود به مقطع تحصیلی جدید مضطرب می شود. اضطراب به خودی خود به عنوان اختلال در نظر گرفته نمی شود. زمانی میزان اضطراب به سطح نگران کننده می رسد که فرد در تصمیم گیری، تمرکز، ارتباط، انجام کارهای روزمره و خواب شبانه با مشکل روبرو شود.
اما آیا اختلال اضطراب درمان پذیر است؟ خوشبختانه، بله. تحقیقات و پژوهش های بسیار زیادی در زمینه درمان پذیر بودن اختلال اضطراب انجام گرفته اند. تمامی این تحقیقات نشان می دهند که اضطراب را میتوان درمان کرد. امروزه، بسیاری از روش های علمی و استراتژی های روانشناسی در درمان اضطراب موثر هستند و علائم بیمار را به طور قابل توجهی بهبود می دهند. انتخاب استراتژی مناسب بر اساس شرایط بیمار و شدت اضطراب او انتخاب می شوند. روش های درمان اختلال اضطراب نیز مانند درمان افسردگی بسیار متنوع هستند، از رفتار درمانی گرفته تا درمان های شناختی و مصرف دارو.

روش های درمان اضطراب بدون دارو
روش های درمان اضطراب بسیار متعدد هستند. استراتژی های روان شناختی سال هاست که بدون نیاز به دارو به افراد دارای اختلال اضطراب کمک کرده اند. برخی از موثرترین روش های غیردارویی موثر بر درمان اختلال اضطراب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان های روانکاوی سنتی
در درمان های روانکاوی سنتی، روانکاوان سعی می کنند تا فرد را به آرامی با ریشه اضطراب خود روبرو کنند. بسیاری از روانکاوان معتقدند که تمام اضطراب ها ریشه در امیال و گرایش های ناخودآگاه ما دارند. درمان های روانکاوی سنتی در مدت زمان طولانی باعث کاهش اضطراب می شوند. امروزه، این روش ها برای درمان اضطراب چندان بکار نمی روند.
درمان اضطراب با رفتار درمانی
مولفه اصلی رفتار درمانی، مواجه با عامل محرک اضطراب است. با مواجه با ترس هایتان می توانید آن ها را از بین ببرید. این کار به شما یاد می دهد تا جنبه ترس یا خطر یک موقعیت را دوباره برای خود تعریف کنید. رفتار درمانی یکی از اصلی ترین روش های درمان اضطراب به شمار می رود.
اولین قدم در رفتار درمانی، رتبه بندی عوامل محرک اضطراب از بالاترین تا پایین ترین میزان است. به این ترتیب، فرد به ترتیب بر مواجه و غلبه بر این ترس ها و موقعیت های مضطرب کننده کار می کند. به کمک این تمرین ها، فرد یاد می گیرد با موقعیت های اضطراب آور مواجه شود. آموزش مدیتیشن به انجام درست رفتار درمانی کمک زیادی می کند.

روش شناختی رفتاری موثر در درمان اضطراب
روش شناختی رفتاری بر تغییر الگوهای فکری و باورهایی تمرکز دارد که باعث اضطراب می شوند. به عنوان مثال، فردی که ترس از جامعه دارد، با افکار منفی ازقبیل «همه فکر می کنند من خسته کننده هستم» بیشتر مضطرب می شود. روش شناختی رفتاری بر این اساس است که باورها محرک افکار و احساسات هستند و رفتارها را به وجود می آورند.
به عنوان مثال، شما فکر می کنید که همه باید دوستتان داشته باشند تا برای خود ارزش قائل شوید. اگر کسی در گفتگو از شما روی برگرداند، با خود فکر می کنید که «آن فرد از من متنفر است». این فکر باعث افزایش اضطراب شما می شود.
استراتژی های روش شناختی رفتاری شامل گفتگوی منطقی با خود، تمرین تمرکز، بازسازی شناختی و چالش شناختی هستند. به کمک این استراتژی ها می توانید ترس ها و باورهای مخرب خود را به چالش بکشید و واقعیت افکار منفی خود را ارزیابی کنید.

درمان اضطراب با روان درمانی پویشی فشرده و کوتاه مدت
روان درمانی پویشی فشرده و کوتاه مدت، یکی از روش های کنترل اضطراب در حوزه درمان های تحلیلی روان شناختی به شمار می رود. در این روش، اعتقاد بر این است که اکثر اضطراب ها به دلیل ناتوانی فرد در مواجه با احساسات ناخوشایند ایجاد می شوند. بنابراین، درمان در این روش با افزایش ظرفیت فرد در تحمل اضطراب صورت می گیرد.
یکی از مشکلات متداول در زوج درمانی داشتن اضطراب یکی از زوجین است که برای درمان اضطراب باید مشاوره داشته باشند .برای درمان اضطراب می توان از مشاوره آنلاین روانشناسی نیز استفاده شود.
درمان متمرکز بر هیجان یا روش EFT
درمان متمرکز بر هیجان یا EFT یک روش تجربی برای درمان دردهای فیزیکی و ناراحتی عاطفی به شمار می رود. افرادی که از این تکنیک استفاده می کنند، بر این باور هستند که بدن می تواند تعادلی میان سیستم انرژی و درمان درد ایجاد کند. به اعتقاد این افراد، اختلال در سیستم انرژی بدن منجر به تجربه درد و احساسات منفی می شود. امروزه، از روش EFT به منظور درمان اضطراب و اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD) استفاده می شود.

درمان اضطراب با روش TDCS
روش درمانی TDCS، نوعی روش غیرتهاجمی است که میزان تحریک پذیری نورون های مغزی را کاهش می دهد. نورون ها، نقش بسیار مهمی در انتقال اطلاعات مغزی دارند و عامل اصلی ایجاد بسیاری از اختلالات به شمار می روند. در نتیجه، کاهش تحریک پذیری آن ها می توان یک روش مطمئن در درمان اختلال اضطراب باشد. درمان اضطراب با روش TDCS ازطریق انتقال یک جریان الکتریکی ضعیف به جمجمه انجام می شود. اثربخشی این روش به شدت و اندازه الکترود و ناحیه ای از مغز که تحریک می شود، بستگی دارد.

درمان های دارویی برای درمان اضطراب
درمان های دارویی بیشتر به عنوان یک اقدام کوتاه مدت در نظر گرفته می شوند. به عبارت دیگر، نمی توان آن ها را یک راه حل موثر برای درمان اضطراب دانست. مطالعات نشان داده اند که درمان های روان شناختی و غیردارویی ازقبیل رفتار درمانی در مدیریت اضطراب در بلندمدت تاثیرگذارتر هستند.
پزشک متخصص ممکن است داروهایی ازقبیل ضد افسردگی یا آرام بخش به منظور کنترل علائم اضطراب در کنار استراتژی های روان شناختی تجویز کند .یکی دیگر از دلایل وجود اضطراب بی خوابی است که با روش های دارو درمانی و بدون دارو می توان به درمان بی خوابی پرداخت.
برخی از مهم ترین داروها برای کاهش اضطراب عبارتند از:
- گروه بنزودیازپین مانند آلپرازولامیا زاناکس، کلونازپام یا کلونوپین و لورازپام یا آتیوان که برای کاهش استرس و اضطراب تجویز می شوند.
- مسدودکننده بتا مانند پروپرانولیا پروپرانولول که با کاهش ضربان قلب و فشار خون باعث بهبود علائم می شوند.
- داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین ازقبیل سرترالینیا آسنترا و آلونتا که در گروه داروهای ضد افسردگی قرار می گیرند.
اکثر درمان های دارویی برای کاهش اضطراب با عوارض جانبی ازقبیل خشکی دهان، یبوست، اختلال در خواب، سردرد و غیره همراه هستند. البته، عوارض این داروها به مرور زمان کاهش می یابند و بدن خود را با دارو تطبیق می دهد.

استراتژی های کمکی برای درمان اضطراب
در کنار روان درمانی و درمان های دارویی، استراتژی های مقابله ای مختلفی نیز برای مدیریت اضطراب و کاهش علائم آن وجود دارند. این استراتژی ها باعث افزایش ظرفیت و توانایی فرد در روبرو شدن با احساسات ناخوشایند و محرک های اضطراب می شوند. برخی از مهم ترین استراتژی های کمکی برای درمان اضطراب به شرح زیر هستند:
تغییر رژیم غذایی
منیزیم به آرام سازی بافت عضلات کمک می کند و کمبود آن منجر به اضطراب، افسردگی و حتی بی خوابی می شود. کمبود ویتامین B و کلسیم نیز در تشدید علائم اضطراب نقش مهمی دارند. یک رژیم غذایی مناسب باید شامل مقدار کافی سبزیجات و لبنیات کم چرب باشد. از سوی دیگر، کافئین و نیکوتین باعث ترشح آدرنالین می شوند که خود یکی از مواد شیمیایی اصلی محرک استرس به شمار می رود. بهتر است از مصرف این مواد پرهیز کنید.
پرهیز از خوردن داروهای سرخود و مشروبات الکلی
شاید در ساعات اولیه ی پس از نوشیدن مشروبات الکلی فرد آرامش تصنعی پیدا کند؛ اما بعد از گذشت چند ساعت دوباره اضطراب ایجاد یا تشدید می شود. خوردن داروهای سرخود و بدون نسخه ی پزشک با عواقب ناگواری همراه است. پس حتما از خوردن سرخود دارو ها پرهیز کنید.
ترک سیگار
معمولا افرادی که اهل سیگار و دخانیات هستند؛ سیگار را بیشتر برای آرامش مصرف می کنند. درحالی با افزایش استعمال دخانیات تاثیر خود را از دست داده و دیگر آرامش قبل را ندارد. دخانیات نیز مانند الکل فقط آرامش تصنعی را به فرد هدیه می دهد؛ غافل از اینکه بسیاری از مریضی ها را در پی دارد.
ورزش و فعالیت بدنی
علائم فیزیکی اضطراب به دلیل واکنش جنگ یا گریز و ترشح مقدار زیادی آدرنالین در بدن رخ می دهند. ورزش می تواند به سوزاندن مواد شیمیایی استرس آور و آرام سازی بدن کمک کند. حداقل سه یا چهار مرتبه ورزش در یک هفته برای بهبود علائم توصیه می شود.
ذهن آگاهی
اضطراب باعث به وجود آمدن افکار ناخوشایند در ذهن می شود. ذهن آگاهی به ما کمک می کند تا دوباره بر زمان حال تمرکز کنیم و افکار ناخوشایند ذهنی را کنار بگذاریم. به همین دلیل است که روز به روز بر محبوبیت روش های ذهن آگاهی اضافه می شود.
تکنیک های آرام سازی
هنگام اضطراب، فرد با مشکل تنفس روبرو می شود. دانستن نحوه تنش زدایی عضلانی می تواند یک استراتژی مفید باشد. برخی از مهم ترین تکنیک های آرام سازی عبارتند از آرام سازی پیشرونده عضلات، تنفس شکمی و تمرینات آرام سازی ایزومتریک.
سخن پایانی
اختلال اضطراب می تواند توانایی کار کردن، درس خواندن و شرکت فرد در فعالیت های مختلف را کاهش دهد. افرادی که دچار اضطراب می شوند، به حمایت و پشتیبانی نیاز دارند. گروه های حمایتی به این افراد فرصت تجربه احساس امنیت و آرامش را می دهند. روانشناسی کیانی می تواند یک گزینه مناسب برای درمان اضطراب و مشاوره آنلاین و دریافت حمایت و پشتیبانی باشد. آیا تاکنون تجربه شرکت در مشاوره های آنلاین را داشته اید؟
منبع: betterhealth ، ncbi ، healthline
روانشناسی کیانی
سوالات متداول
- چه راه کارهایی به کنترل اضطراب کمک می کند؟
تغییر رژیم غذایی،ورزش و فعالیت بدنی، ذهن آگاهی و تکنیک های آرام سازی از استراتژی هایی میباشد که به کنترل اضطراب کمک می کند.
- راه های درمان اختلال اضطراب بدون دارو به چه صورت است؟
درمان روانکاوی، رفتار درمانی، شناختی رفتاری، روان درمانی متمرکز بر هیجان، روش TDCS
- روش درمانی TDCS چیست؟
روش درمانی TDCS، نوعی روش غیرتهاجمی است که میزان تحریک پذیری نورون های مغزی را کاهش می دهد.
دیدگاهتان را بنویسید